Een student ICT moet meer leren dan alleen de technische kant van het vak. Denk aan communicatie, onderzoek,
ethiek, zelfreflectie en samenwerken. Dit is wat een bacheloropleiding onderscheidt van bijvoorbeeld een AD
of mbo-opleiding.
Hoewel dit erkend wordt en ook officieel
vastgesteld is als onderdeel van alle bachelor ict opleidingen in Nederland, is het echter niet
vanzelfsprekend dat deze professional skills (PS) ook expliciet in de hbo opleiding ict terugkomen.
Bij de bacheloropleiding ict van Saxion maken
wij, Jan Willem
Boer, Danique Hofstee, Fleur Oudenampsen en Kevin Wilmink, ons vanaf 2024 sterk om de PS in ons curriculum,
ons onderwijs en in de toetsing terug te laten komen.
Op deze website verzamelen wij onze inspanningen en resultaten tot nu toe.
Meer weten over ons werkproces, draagvlak creëren of ICT onderwijsvernieuwing? Stuur een mailtje naar d.hofstee@saxion.nl
Een visie op ontwikkeling van student
Als resultaat van workshopsessies met docenten en werkveldprofessionals hebben wij visieplaten ontwikkeld.
Deze zijn dienen om docenten te helpen bij het ontwikkelen van hun onderwijs en inzicht geven in welke
vaardigheden op welk moment in de loopbaan van een student belangrijk zijn.
scroll opzij voor meer →
Een visie op coaching door docenten
Naast de visie op studenten hebben we ook een visie ontwikkeld op hoe studenten het beste gecoacht kunnen
worden, op basis van het leerjaar waarin zij zitten.
scroll opzij voor meer →
Deze visie is ontstaan vanuit gesprekken met betrokken docenten in onze opleiding.
Visie op PS in ons curriculum
Bij de start van het project is visiedocument opgesteld in samenwerking met de curriculumcommissie. De twee
belangrijkste punten hiervan zijn hieronder samengevat.
1. De professional skills moeten geïntegreerd en expliciet aan bod komen in bestaand onderwijs en
toetsing.
Omdat PS een onderdeel zijn van het beroep van ict'er en ook alleen in die context een concrete
invulling krijgen, moeten ze ook geïntegreerd in het onderwijs terugkomen. Om te voorkomen dat de PS
door technische inhoud van de vakken ondergesneeuwd raakt,
moeten ze expliciet onderwezen en getoetst worden.
2. De student moet een duidelijk overzicht hebben van diens beheersing van elke PS op elk moment.
Op basis van de beoordeling in vakken, moet het voor mogelijk zijn om een overzicht te genereren dat
los van
de vakken aangeeft in hoeverre de student elke PS op dit moment beheerst. De skillstree hieronder is hiervan een uitwerking. Deze kan ook als hulpmiddel
dienen
voor
gesprekken met de studiecoach.
Inzicht voor studenten in PS
Om het voor studenten inzichtelijk te maken welke professional skills zij al beheersen en welke zij nog
verder kunnen ontwikkelen, hebben we een skill tree ontwikkeld. Deze skill tree is een visuele weergave van
de voortgang van de student op het gebied van professional skills. De skill tree is een hulpmiddel om
studenten te ondersteunen om hun eigen voortgang te bespreken met hun SLB'er en te reflecteren op hun eigen ontwikkeling.
Dit inzichtelijk maken is soms lastig, omdat er veel vragen onstaan rondom meten van progressie, relevantie
van vaardigheden en persoonlijke ontwikkeling.
Als oplossing hiervoor hebben wij het concept 'skill trees' omarmd en onderzoek gedaan naar gebruik en
visuals binnen gaming. Een skill tree wordt namelijk veel gebruikt binnen
computer games en biedt een visuele weergave van de het reeks behaalde niveau alsmede de niveaus
die nog te behalen zijn, (zie ook skillstree onderzoek).
Lees meer
Om dit onderzoek uit te breiden hebben we in samenwerking met een studentenprojectgroep een prototyope
ontwikkeld. We zijn gestart met een prototype waarin we aan de hand van de aanwezigheid in de
lessen
de voortgang van de student tonen. In bijvoorbeeld les 2.2 wordt er iets behandeld over Colaboration
waardoor
alle studenten die in die les aanwezig waren hier een aantal punten voor krijgen. Zie hieronder een eerste
versie van de skill tree:
Skill tree waarin de voortgang van de student visueel wordt getoondStap 1: Stel rubric items op gericht op de professional skillsStap 2: Het behalen van de rubric items geeft de student skill points op de skill tree
Online PS kennisbank met (onderwijs)voorbeelden
We hebben een vertaalslag van de hbo-i
professional skills naar ons eigen onderwijs gemaakt: wat betekenen de PS nu voor onze eigen
opleiding? Daarnaast verzamelen we ook voorbeelden van leeractiviteiten en toetsing van PS. Om dit
overzichtelijk te houden zijn de resultaten hiervan verzameld in een online kennisbank. Hierin staan onze eigen interpretaties en voorbeelden.
Workshops ter inspiratie en validatie
De start van het project waren workshopsessies met docenten om uit te vragen wat hun ideeen waren over
professional skills. Deze werkten zo goed, dat we vaker met docenten, mensen uit het werkveld en studenten
hebben gezeten om hun meningen en suggesties uit te vragen.
Projectpresentatie bij ORD in Leuven
Begin juni (2025) zijn Jan Willem Boer en Danique Hofstee afgereisd naar Leuven om de resultaten van het
project te presenteren. Inzichten van die week waren onder andere: het vraagstuk over professionele
vaardigheden van studenten speelt niet alleen bij ICT opleidingen. Een ander aspect is dat er veel
(creatieve) mogelijkheden
zijn om studenten een stem te geven in onderwijsontwikkeling. En als laatste
werd het des te duidelijker dat inclusief onderwijs laagdrempelig kan en over meer gaat dan alleen
nieuwe doelgroepen aan te spreken.
Onderzoeksfase voorafgaand: skills trees
In het huidige onderwijs komt het belang van professional skills uit verschillende bronnen naar boven: bij het
afstuderen wordt het eindcijfer voor 50% beoordeeld op prof skills, de acreditatie van 2024, het werkveld geeft
dit als het belangrijkste punt en ook verschillende vakdocenten missen professionele vaardigheden bij studenten
in hun lessen. Bijvoorbeeld het kunnen schrijven van een goed lopend verslag.
Voor aanvang van het professional skills was de
implementatie zeer beperkt.
De situatie voor aanvang van het prof skills project. Er werd aangemerkt welke prof skills er in
een vak zaten maar hier zat weinig opvolging aanLees meer
Dit leidde tot verschillende ideeen en initiatieven, waaronder het gebruiken van een skill tree zoals deze in
games wordt gebruikt. (zie ook skillstree)
Onderzoek
Er is onderzoek gedaan naar gamification en hoe skilltrees kunnen bijdragen aan het visualiseren van de
voortgang.
Een simpele vorm van gamification. Boodschappenzegels worden gebruikt om het koop gedrag van
klanten te beinvloeden..De skilltree zoals die gebruikt wordt in het rollen spel World of Warcraft. De held kan
zichzelf ontwikkelen in verschillende richtingen en ziet welke vaardigheden hierbij horen. (Blizzard
Entertainment 2025 - World of Warcraft)
Er is met verschillende opleidingen (o.a. CMGT en CB) gesproken om te inventariseren hoe zij de prof skills
integrereren en eventueel visualiseren.
CMGT gebruikt een skilltree waarin de student kan kiezen in welke richting hij zich wil
ontwikkelen en welke vakken hij daarvoor kan volgen
Samenwerkdagen met het projectteam
Als onderdeel van het afgelopen jaar hebben we eens in de tien weken een samenwerkdag georganiseerd. Dit
werkte ontzettend goed voor het samenbrengen van alle ideeen. Elke project-collega was namelijk gedurende
het kwartiel met eigen taken en producten bezig. Tijdens de samenwerkdagen brachten we alle activiteiten
weer samen en keken we naar de doelen voor het
nieuwe kwartiel en of alles nog aansluit bij de gezamenlijke visie die we hebben opgesteld.
